بررسی رقابت درون گونه ای در جمعیت های تک جنسی و دوجنسی زنبور پارازیتویید lysiphlebus fabarum (braconidae: aphidiinae) و چگونگی تاثیر سوپرپارازیتیسم بر شایستگی نتاج آنها

سوپرپارازیتیسم به عنوان یک رقابت درون گونه ای پدیده ای است که در شرایط طبیعی نیز به وقع می پیوندند. وقوع سوپرپارازیتیسم و همچنین اجتناب از آن می تواند در شرایط مختلف یک پدیده ی سازگار باشد، به ویژه وقتی که چندین ماده به طور همزمان در یک لکه میزبان، حاضر باشند. در برنامه های کنترل بیولوژیک، وقوع سوپرپارازیتیسم معمولاً یک پدیده ی نامطلوب محسوب می شود چرا که در پرورش انبوه باعث کاهش تولیدمثل و در سطح مزرعه باعث کاهش کارایی زنبور می شود. هدف از انجام این پژوهش بررسی رقابت درون گونه ای در جمعیت های تک جنسی و دوجنسی زنبور پارازیتویید (braconidae :hym) marshall fabarum lysiphlebus و چگونگی تاثیر سوپرپارازیتیسم بر شایستگی نتاج آنها بود. زنبورهای ماده همسن (یک روزه) جمعیت های ماده زا و دوجنسی که در اتاقک رشد با شرایط دمایی ?c1±22، رطوبت نسبی 5±65% و دوره نوری 14 ساعت روشنایی به 10 ساعت تاریکی تولید شدند به طور جداگانه با تراکم های مختلف (1، 5، 10، 15، 20 و 30) به 40 پوره سن دوم شته سیاه باقلا معرفی شدند بعد از 24 ساعت، زنبورها حذف شدند و شته های پارازیته شده 2/5 روز بعد از معرفی زنبور، تشریح و تعداد لاروها شمارش و تراکم های بروز پدیده سوپرپارازیتیسم تعیین شد. در آزمایش بعدی تاثیر الویت ورود هر یک جمعیت ها به عرصه رقابت مورد ارزیابی قرار گرفت. در این راستا شاخص های مرفومتریک مرتبط با شایستگی نتاج و برخی از ویژگی های زیستی آنها نیز بررسی شد. با توجه به نتایج حاصل شده، سوپرپارازیتیسم در جمعیت تک جنسی موجب کسب شایستگی نتاج غالب (افزایش اندازه بدون تاثیر روی طول دوره ی رشدی) شد، در حالی که شایستگی کسب اندازه ی بزرگ تر برای نتاج جمعیت دوجنسی دیده نشده و نتاج غالب، فشار طبیعی افزایش طول دوره ی رشدی را نیز متحمل شدند. نتایج تحقیق حاضر می تواند در پرورش انبوه و همچنین رهاسازی دو جمعیت l. fabaum مورد استفاده قرار گیرد. در برنامه های پرورش انبوه، استفاده از تراکم های پایین زنبور منجر به کاهش میزان پارازیتیسم و در نتیجه کاهش تولید می شود. در حالی که استفاده از تراکم های بالای زنبور می تواند منجر به وقوع سوپرپارازیتیسم شود که معمولا یک پدیده ی نامطلوب محسوب می شود. بر این اساس در پرورش انبوه بهترین تراکم زنبور تراکمی است که اغلب میزبان های در دسترس پارازیت شده باشند و حداقل سوپرپارازیتیسم اتفاق بیفتد. بنابراین بر اساس نتایج پژوهش حاضر، تراکم های یک و پنج زنبور ماده به ازای 40 پوره میزبان (پوره سن دوم)، می تواند به ترتیب به عنوان بهترین تراکم برای جمعیت های جنسی و ماده زای زنبور l. fabarum معرفی شود.